نقش‌ها و رفتارهای نوجوان در گروه همسالان
یکی از مهمترین گروه‌های اجتماعی که هر یک از ما در آن زندگی کرده و بخش زیادی از زندگی اجتماعی خود را در آن سپری میکنیم، گروه دوستان و یا به عبارتی گروه همسالان است.
شناخت آن چه که در این گروه میگذرد، برای رفتار درست در آن، دارای اهمیت زیادی است.
برای بسیاری از نوجوانان، رابطه با دوستان و داشتن یک جایگاه مناسب همراه با محبوبیت و پذیرش از طرف آنان، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
بسیاری از نوجوانان در مورد قضاوتی که سایر دوستان و هم کلاسی‌های او دربارهاش می‌کنند، نگرانند.
از مشکلات دیگری که نوجوان ممکن است با دوستانش داشته باشد، نحوه حفظ تعادل در رفتارهایی است که نسبت به آنان باید داشته باشد.
مثلا نمی‌دانند در مقابل شوخی‌های آنان و یا پرخاشگری‌هایی که از خود نشان می‌دهند، چگونه واکنش نشان دهند. آیا باید ناراحت شده و با او قهر کنند، یا نسبت به هر رفتاری از جانب آنان حالت بیتفاوتی به خود گرفته و اصطلاحا بیخیال شوند؛ نمی‌دانند در مقابل بیادبی آنان بیادبی کنند، یا با کرامت و بزرگواری از کنار آن بگذرند.
یکی دیگر از این نوع مشکلات، چگونگی تنظیم مسائل مالی و اقتصادی است. برخی از دوستان نوجوان، در استفاده کردن از امکانات مالی او، مثلا پول توجیبی وی، و یا وسایل شخصیش از جمله لوازم تحصیلی او و یا حتی لباس‌های وی، حالت اعتدالی را حفظ نمی‌کنند؛ بعضی از دوستان انسان تنها به بهره‌کشی از او فکر می‌کنند و خود، احساس مسؤلیتی در برابر دوستشان از خود نشان نمی‌دهند.
مهمترین ویژگی‌های گروه دوستان و یا همسالان
• داشتن مسائل و مشکلات نسبتاً مشابه
دوستان انسان، به دلیل قرار گرفتن در دامنه سنی و محیطی نسبتاً مشابه، دارای مشکلات کم و بیش مشابهی نیز هستند.
• احساس هم‌دلی و صمیمیت
به دنبال ویژگی بالا، دوستان و همسالان، گاه احساس هم‌دلی و همحسی زیادی بین خود می‌کنند. هر چند که این ویژگی ممکن است در مورد تعدادی از دوستان به خوبی و به شکل عمیق، تحقق پیدا نکند؛ با این حال، بسیاری از نوجوانان، صمیمانه‌ترین روابط خود را با دوستانشان توصیف می‌کنند. همین صمیمیت است که موجب میشود دوستان به یکدیگر اعتماد کرده و حتی اسراری را که به پدر و مادر هم نمی‌گویند، به دوستانشان بگویند. این صمیمیت، موجب احساس آرامش و امنیت اجتماعی در نوجوان میشود.
• آسیب پذیری
یکی از مهمترین ویژگی‌های گروه دوستان و همسالان، آسیب‌های گوناگونی است که در کمین این‌گونه از گروه‌ها قرار دارد. اولین آسیبی که متوجه گروه دوستان است، افراط در اتکا به دوستان و غفلت از خانواده است. این‌گونه نوجوانان فکر مي‌کنند که مي‌توانند به طور کامل به دوستانشان تکیه کرده و به هنگام بروز هر مشکلی، از آنان کمک بخواهند. این احساس کاذب، روز به روز نوجوان را از خانواده خود جدا کرده، بیشتر به دوستانش متکی مي‌کند. این پدیده یک آسیب است؛ آسیبی که شما نوجوانان عزیز باید به آن واقف باشید. دوستانی که شما بیش از حد روی آنان حساب باز مي‌کنید، خود مشکلاتی دارند که نمي‌توانند به راحتی آنها را حل کنند. آنان همه به خانواده و فامیل خود نیازمندند. آنان خود مي‌باید برای رفع نیازهای خود به والدینشان تکیه کنند. آسیب دیگری که گروه همسالان را تهدید مي‌کند، انجام رفتارهای ناپخته و ناهنجار است. اگر دوستان هم سن و سال، بیش از حد خود را قبول داشته باشند، و بیش از حد خود را قدرتمند و آزاد احساس کنند، برای خودنمایی و قدرتنمایی، دست به کارهایی مي‌زنند که مي‌تواند نابهنجار و غلط بوده و مشکلاتی را برای آنان به وجود آورد. یکی دیگر از آسیب‌هایی که مي‌تواند متوجه گروه دوستان و همسالان شود، تبدیل دوستی به دشمنی است. به دلایل چندی، دوستان ممکن است دشمن شماره یک هم شوند و تا حد انتقامکشی از یکدیگر پیش روند.
با توجه به این ویژگی‌ها، انسان باید رفتارهای خود را در گروه دوستان تنظیم کند
- صمیمیتی را که در میان دوستان خود احساس می‌کند، به گروه‌های اجتماعی دیگر، به خصوص گروه‌هایی که به تازگی وارد آنها میشود تسری ندهد. وقتی کسی مدرسه اش را عوض کرده و یا این که در دانشگاه قبول شده و به سطوح عالی تحصیلی وارد میشود، ابتدا باید با رفتاری سنجیده و همراه با احتیاط عمل کرده و به سادگی با دیگران دوست نشود.
- با دوستان صمیمی خود نیز حد اعتدال را رعایت کند. توجه داشته باشد که ممکن است دوست امروز، روزی دشمن انسان شود. به همین منظور ضمن رعایت حدود دوستی، بی حساب و بدون قید و شرط، اسرار و ناگفته‌های خود را به طور کامل در اختیار دوستانش قرار ندهد؛ همیشه چیزهایی را برای خودِ خودش نگهداری کند.
- اخلاق دوستی را رعایت کرده و پیوسته حافظ حقوق دوستان خود در حضور و غیاب آنان باشد. دوست باید چون برادر حافظ منافع و حقوق دوست دیگر خود باشد.
