امروزه تکنولوژی و رسانه‌های گوناگون خصوصاً تلفن همراه، در زندگی همۀ ما وارد شده و گوشه‌ای از وقت ما را به خود اختصاص میدهند . اما این موضوع در نوجوانان و به‌خصوص در پسرها، گاهی تبدیل به یک معضل میشود . به‌خصوص اینکه پسران به علت علاقۀ زیاد به بازی‌های کامپیوتری، وقت زیادی از روز خود را در برابر صفحه‌های نمایشی میگذرانند، یا سرگرم بازی‌های یارانهای هستند و یا سرشان در گوشی موبایل است و همین باعث میشود تا در سایر بخش‌های زندگی خود دچار مشکلاتی شوند . یافتههای حاصل از پژوهش‌های مبتنی بر مغز نشان داده است زمانی که پسربچه‌ها به تلویزیون، صفحه‌نمایش رایانه، تبلت و گوشی تلفن همراه و یا دیگر ابزار الکترونیکی خیره می‌شوند، درواقع از بازی‌های فعالانه بینصیب میمانند و هرگز از دستان خود برای ساختن و بازی کردن استفاده نمیکنند. ازاین‌رو رشد طبیعی مغزشان تحت تأثیرات منفی قرار میگیرد. با توجه به رشد مغز در چنین شرایطی، مدارهای موجود در مراکز حافظه و بخش‌های مربوط به فکر کردن در مغز که باید به‌طور معمول روند تکامل و رشد خود را طی کنند، عموماً به طور کامل توسعه نمییابند. این درحالی است که بازی کردن فعال و واقعی، ساختن، یا ایجاد کردن، جزء فعالیت‌های هدفمند تلقی می‌شوند.
نحوه رفتار با پسران نوجوان و چالش های استفاده از گوشی تلفن همراه و بازی های رایانه ای
زمانی که پسرتان بزرگ میشود، به‌طور طبیعی تمایل بیشتری به بازی های رایانه ای و بازی با تلفن همراه نشان میدهد و این نیز تبدیل به واکنش افراطی از سوی برخی خانوادههایی شده که فرزندان خود را به‌شدت از تماشای تلویزیون و استفاده از این ابزار و دنیای مجازی منع میکنند. به خصوص زمانی که سخن از گزینههای آموزشی در تلویزیون، رایانه و اینترنت پیش می آید؛ اما باید به خاطر داشته باشید که دو سوم کودکان پیش دبستانی و در سنین مهدکودک، حدود دو ساعت و یا بیشتر از زمان خود را جلوی تلویزیون و یا رایانه سپری میکنند و اگر پسر شما جزئی از این گروه باشد، احتمالاً سه برابر بیشتر نسبت به موارد فوق، زمان خود را صرف نشستن پای این وسایل (هم‌زمان با نگاه کردن و مطالعه کتابهایی که تنها جلوی رویش باز هستند)، خواهد کرد!
زمانهایی که به بازی کردن در فضای بیرون از خانه، همراه خانواده بودن و یا مطالعه سپری شوند، به‌مراتب (به‌منظور تکامل طبیعی مغز) نسبت به زمانهایی که صرف بازی های یارانه ای و یا بازی با گوشی تلفن همراه می‌شوند، بهتر و مهم‌تر هستند.
حتی آموزش نحوۀ استفاده از رایانه نیز در این سنین چندان ضروری نیست. پژوهش‌های انجام‌شده در این راستا حاکی از این است که پسرانی که در سن دوازده سالگی شروع به یادگیری مهارتهای رایانه‌ای میکنند، در عرض دو ماه به‌اندازۀ همان پسری که در سه یا چهارسالگی نحوۀ استفاده از فناوری رایانه را شروع کرده، این مهارتها را می آموزد.
عوارض استفاده از گوشی تلفن همراه و بازی های رایانه ای بر رشد و بلوغ پسران
زمانی که پسر شما در آستانۀ سن بلوغ قرار میگیرد و به بلوغ جنسی نزدیک‌تر میشود و زمانی که هورمونهای وی شروع به برانگیختنش (حدود ده‌سالگی) میکنند، او ممکن است به‌راحتی از فعالیتهایی نظیر خواندن، انجام تکالیف و دیگر فعالیت‌های هدفمند خودداری ورزد و به‌سوی بازی‌های ویدئویی خشن و رقابتی روی آورد. ممکن است این مسئله از منظر ما طبیعی باشد که پسران نوجوان و حتی مردان بزرگ‌سال به چنین سرگرمیهایی تمایل فراوان داشته باشند. در حقیقت، هر نوع فعالیت رقابتی، شکاری و یا فضائی، مانند بازی‌های رایانه ای برای بسیاری از پسران طبیعی است؛ همان‌طور که به ورزشها و بازی‌های هیجانانگیز و بعدها در نوجوانی تمایل به رانندگی با سرعت زیاد و دیگر رفتارهای خطرناک و ریسکپذیر بسیار دارند.
اما خاطرنشان کردن این موضوع نیز مهم است که استفادۀ بیش ازحد از ابزار الکترونیکی و سپری کردن زمانهای متمادی جلوی تلویزیون و رایانه، حس نادرستی را از هدف در پسران نوجوان ایجاد میکند و این مسئله درواقع تکامل بلندمدت هدف را از مسیر واقعی خود منحرف میسازد.
میخواهید بدانید بازی های رایانه ای با مغز کودکان چه میکند؟!
زمانی که پسری در مسابقه یا بازی «برنده» میشود – و به مرحلهای بالاتر در بازی صعود میکند، مرکز پاداش مغزی وی پیام لحظهای و آنی را از موفقیت در مغزش ثبت میکند. او احساسی شبیه به این دارد که گویی کاری را تا انتهای آن با موفقیت به اتمام رسانده است. ازاین‌رو با ادامه بازی خواستار تجربه بیشتر و بیشتر همان حسِ پیام لحظهای در مغز خود خواهد بود. مغز او همواره به بیان این جمله استمرار میورزد که: «من امروز هم از پس انجام کارم به طور کامل برآمدم». در اصل مرکز پاداش درونی مغز، از حس طولانی‌مدت انگیزه، هدف و احساسات توأم با حس موفقیت لبریز خواهد شد؛ اما به طور هم‌زمان او در دنیای واقعی کارهای اندکی را با موفقیت به اتمام میرساند. او موفق به پرورش نقاط قوت انگیزشی خود در دنیای واقعی و در میان خانواده، مدرسه، همسایگان، کار و زندگی و… نشده است. تکالیفش را انجام نمیدهد، ورزش نمیکند و نحوۀ پرسیدن سؤالات مهم و عمیق برای زندگی را نمیآموزد. او فقط از زندگی خود لذت میبرد و در طی روز حسِ آنیِ خوشایندِ مغز را از مرکز پاداش دریافت میکند و این حس را متأسفانه از فعالیتهایی دریافت میکند که منتهی به هیچ هدفی جز همکاری چشم و دست و لذت حاصل از رقابتی مجازی نخواهد شد .
برای فرزندتان قوانین و محدویت استفاده از گوشی تلفن همراه و بازی های رایانه ای قرار دهید
هیچ کس جز شما توانایی مدیریت سیستم خانوادگیتان را ندارد . پسر شما ممکن است که ساعات زیادی را صرف بازی های رایانه ای و موبایلی کند، اما نهایتاً مرد جوانی هدایت‌شده، باانگیزه و پُر از اهداف مهم در زندگی از آب درآید! لذا اگر شما در رابطه با اتخاذ تصمیم جهت تعیین زمان استفاده از ابزار الکترونیکی، رایانه و تلفن همراه و فضای مجازی در زندگی هدف پسرتان سؤالاتی دارید، ده نکته که میتواند تا حدودی کمک‌کننده باشند در کتاب هدف پسران ذکرشده است و در این مجال به چند مورد آن می‌پردازیم.
اگر استفاده از گوشی تلفن همراه و یا بازی های رایانه ای برای پسرتان مهم‌تر از فعالیت‌های زیر است، شاید دیگر وقت آن رسیده باشد که قوانینی در خانه و خانواده راجع به اولویتبندی و اهمیتِ این اقدامات وضع کنید:
- زمانی که باید با مادر سپری شود: گذراندن زمانی از روز با مادر برای یادگیری مهارتها و دانشهای از طریق او، برای پسران بسیار لازم و ضروری است.
- زمانی که باید با پدر سپری شود: زمانی که پسر خانواده باید با پدر سپری کند و از تجربیات و مهارتهای وی بیاموزد.
- زمان مطالعه : مطالعه بیش از هر فعالیتی، نظیر استفاده از موبایل، رایانه و فضای مجازی، برای مغز، قلب، جان و روح پسرتان مفید است. اگر پسر شما در طی روز مطالعه نمیکند، قطعاً از تماشای تلویزیون، بازی‌های رایانه ای و فضای مجازی هم چیزی عایدش نمیگردد. این قانون ممکن است کمی سرسختانه تلقی گردد، اما قطعاً مزایای سودمندی به همراه خواهد داشت. به خاطر داشته باشید زمان مطالعه میتواند در زمانهای فراغت و استراحت وی تعیین شود. پسران ممکن است در طی روز بیش‌ازحد هیجان‌زده یا مضطرب باشند، اما به‌شدت زمانی را برای آرامش روانی احتیاج دارند.
- زمان بازی و ورزش: معمولاً پسر شما ورزشکار نیست؛ ولی او باید ارزش فعالیت‌های بدنی و ورزش را به‌خوبی درک کند و آن را به تنها نشستن روبروی رایانه و بازی‌های کامپیوتری ترجیح دهد. ساختار بدن انسان نیازمند حرکت و فعالیت داشتن است، نه نشستن درجایی ثابت و بی تحرکی!
انگیزه‌هایی خارج از فضای بازی‌های رایانه‌ای و مجازی را برای پسرانتان به وجود بیاورید تا یک قهرمان در دنیای واقعی را پرورش دهید. - زمان انجام تکالیف مدرسه: این کار باید حتماً قبل از زمان اختصاص داده‌شده به استفاده از گوشی تلفن همراه و یا بازی های رایانه ای باشد؛ زیرا وقتی پسرتان در طی روز بیحوصله شده است، این عمل نوعی حس رسیدن به هدف (انجام کامل تکالیف مدرسه جهت رسیدن به زمان بازی رایانه ای و یا استفاده از تلفن همراه) را در او ایجاد میکند. اگر پسر شما با این مسئله دچار مشکل است، ابتدا از اینکه او تکالیف خود را تکمیل نموده باشد، اطمینان حاصل کنید.
- زمان خواب و استراحت: بسیاری از ناهنجاریهای رفتاری که پسران با آن دست‌وپنجه نرم میکنند، مربوط به کمبود خواب و استراحت آن‌هاست. اگر پسر شما به‌اندازۀ کافی نمیخوابد، یکی از بهترین روشهای درمان وی برای خلاصی از عادتهای بد، از او فاصله گرفته است!
- زمان انجام وظایف مربوط به خانه: برای پسران جوان‌تر این کار میتواند در قالب محول کردن وظایف مرتبط باکارهای خانه و کمک به والدین در این امور صورت پذیرد؛ اما برای پسران بزرگ‌تر بهتر است کار کردن با کسب درآمدی هرچند اندک همراه باشد.
- زمان عبادت و انجام امور معنوی و آرامش روح: زمانی که فرزندان خصوصا پسران باید در فضاهای معنوی و محیطهای آرام سپری کنند که در ذهن ایشان سؤالات درونی راجع به ایمان، دروننگری و خوداندیشی شکل گیرند.
چنانچه شما در حال کمک به پسرتان در رابطه با جای دادن موارد فوق در برنامه زندگی روزمره‌اش و استفادۀ وی از رایانه و یا تلفن همراه هستید، مدت‌زمانی که او با این ابزارها و در فضای مجازی سپری میکند، به‌طورکلی نشان دهنده میزان سلامت روانی وی است.
با استفاده از روشهای فوق ، او دیگر در آینده زمان کافی برای گذراندن روزانه سه ساعت از وقت خود برای استفاده از گوشی تلفن همراه و یا بازی های رایانه ای نخواهد داشت؛ ولی قطعاً زمان کافی برای تبدیل‌شدن به مرد جوانی در جستجوی قهرمان حقیقی وجود خویش را خواهد داشت. او همچنان میتواند بخشی از ماجراجویی خود را در رسیدن به قهرمانی با رسانهای سودمند، به انجام رساند، اما با رعایت ساعتی مشخص، متعادل و به دور از افراط!
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.